Ciclolomo
Cycloloma atriplicifolium
Amaranthaceae Chenopodiaceae
Nom en français : Cycloloma à feuilles d'arroche.
Descripcioun :Planto de l'an, forço raro au nostre, que trachis dins la sablo e li duno. La ciclolomo èi proun ramificado emé uno cambo en zigue-zague cuberto de péu en aragno. Li fueio, poupouso, dounon d'èr à-n-aquéli de l'armòu-fèr. Li flour soun en espigo e caduno caup 5 tepalo emé d'alo sóudado que vènon vióuleto.
Usanço :La ciclolomo nous vèn d'Americo de l'uba. Lis indian Zuni (fotò) e Hopi (Pople Pueblò dóu Nouvèu-Messique) acampon li grano e emé la farino, mesclado à la de gros-blad, n'en fan de bouiaco e de sucrarié cuecho à la vapour.
Port : Erbo
Taio : 20 à 80 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Cycloloma
Famiho : Amaranthaceae
Famiho classico : Chenopodiaceae
Coulour de la flour :
Vióuleto
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 4 mm
Flourido :
Estiéu - Autouno
Sòu : Si
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Sablo
- Ribiero
Estànci : Termoumediterran à Mesoumediterran
Couroulougi : Óurigino Americo-Nord
Ref. sc. : Cycloloma atriplicifolium (Spreng.) Coult., 1894
Frais
Fraxinus excelsior
Oleaceae
Àutri noum : Frau, Fraich, Fraiche, Fraisse, Frais-mascle.
Nom en français : Frêne commun.
Descripcioun :Lou frais es un aubre de mountagno que trachis dins li relarg umide en terro prefoundo. Se recounèis à si bourroun negre e óupousa, à si fueio coumpausado de 5 à 11 fueioun denta e pounchu, e peréu à soun fru que ié dison "lengo d'aucèu".
Usanço :Emé la ligno de frais se fai li manche d'óutis. Li fueio (e li fru) soun couneigudo pèr lucha contro lou mau-d'os e ajuda à pissa. Faire bouli uno pougnado, pièi après infusioun, béure emé de jus de limoun. Dins d'ùni endré, li jóuini fru soun manja après èstre esta bouli dous cop. En Franço s'adoubo uno bevendo, la freineto, emé li fueio cuberto de melado (producho pèr li nieroun).
Port : Aubre
Taio : 5 à 30 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Fraxinus
Famiho : Oleaceae
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Baragno
- Ribiero
- Fourèst de gaudre
Estànci : Coulinen à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Fraxinus excelsior L., 1753